Waar blijft die sterke groei van e-bookverkopen toch? #analyse

Gisteren hebben we de meest recente versie van onze e-book infographic gepubliceerd. Het aandeel e-books groeit nog steeds, zij het in een (naar mijn mening) te rustig tempo. De infographic wordt met elke nieuwe versie beter opgepakt door de media (leuk!) en inmiddels zeer gewaardeerd als betrouwbare en regelmatige bron voor dit onderwerp (ook leuk!). Maar elke keer als we een nieuwe versie publiceren, komen er steeds twee opmerkingen terug. De groei is zo traag en wat als je het aandeel illegale e-books erin mee zou nemen?

Infographics Ebooks 5.2% van totaal&10% van literaire fictie. 50% meer uitleningen. Gaat TRAAG http://t.co/6755P2kO1e pic.twitter.com/M06GPZi0EZ
— Vincent everts (@vincente) April 10, 2015

@boezeman @BVermond benieuwd hoe de aantallen zouden zijn als alle niet-betaald gedownloade ebooks mee zouden tellen. Jullie een idee?
— Marieke Hoogwout (@mariekehoogwout) April 9, 2015

Trage groei?
Inmiddels al weer twee jaar geleden maakt ik een overzicht van de groei in Nederland en de groei in de VS. Nu we een paar jaar verder zijn, leek het me goed die er nog eens bij te pakken en te kijken waar we nu staan.

E-bookaandelen NL en VS op basis van jaren beschikbaar

Ten eerste groeiden we sneller dan de VS in de eerste 4 jaar (ook het moment van schrijven van mijn vorige vergelijk). Echter, daarna is bij ons de vaart eruit gegaan, terwijl het in de VS (maar ook de UK) juist ging versnellen. Die versnelling heeft hier nog steeds niet opgetreden. Tenzij je de uitleningen (van e-books in Nederland) meeneemt in de vergelijking, maar dat zou niet eerlijk zijn (en doen we dus ook niet), omdat we dat bij fysiek ook niet doen.

Is de opmerking over de trage groei terecht? Ja, inmiddels wel. Wat hiervoor de redenen zijn? Lastig te zeggen. Maar ik denk dat de volgende factoren hier een rol bij spelen (in vergelijk met de VS):

• Nederland heeft een enorm hoge boekhandelsdichtheid (aantal boekhandels per inwoner) in vergelijk met de VS. Zowel nu als in het verleden.
• Internet maakte fysieke boeken in de VS daardoor bereikbaar voor een breder publiek.
• Wat nog sneller groeide toen de Kindle werd geïntroduceerd (2006).
• E-books in de VS werden van meet af aan laag ($ 9,99) geprijsd, wat in Nederland niet het geval was (inmiddels is dat wel het geval).
• De fysieke winkel is in de VS al een tijdje geleden aan zijn ondergang begonnen (zie punt 1), terwijl in Nederland het aantal boekhandels goed op peil blijft, en failliete winkels (Polare vorig jaar) doorstarten met nieuwe eigenaren (en het goed doen).
• Nederland heeft een flink gedifferentieerde e-bookmarkt (zie het aantal retailers), met allemaal eigen readers, formaten en veelal gesloten ecosystemen. In de VS is Amazon bijzonder dominant, gevolgd door enkele andere ecosystemen.
• Het titelaanbod voor e-books is nog steeds erg mager in Nederland. En inmiddels zijn er auteurs die hun nieuwe boek liever (nog) niet als e-book uitbrengen. (Kom op jongens!)
• Piraterij is al jaren gemeengoed (wat nog wel wat anders was toen digitaal lezen in de VS van start ging).

Dus illegale e-books remmen de groei?
Het laatste punt hierboven lijkt dat te bevestigen. En mijn gevoel zegt dat dit ook zeker een grote rol speelt. Niet zo groot als het steeds maar weer aangehaalde (want enige) 'onderzoek' dat ooit gedaan is en middels een clickbait-titel flink wat reuring veroorzaakte: '9 van de 10 boeken op e-readers illegaal'. Dat onderzoek werd onderuit geschoffeld door NRC Next. Toch denk ik dat een groot deel van de e-books wel degelijk illegaal gelezen wordt. Niet 9 op de 10, maar wel een groot deel. Wat je daaraan kunt doen? Niet je boek niet meer als e-book uitbrengen. Of het zoeken in beveiliging. Maar juist door andersom te denken. Alle titels, tegen een goede prijs, beschikbaar op het device van de lezer naar keuze en te lezen hoe en wanneer hij dat wil. Dus ja, te koop, te leen, te streamen, online, offline, op een e-reader, een smartphone of tablet, van welk merk dan ook. Als we dat hebben, wil men echt wel betalen. Dat bewijzen Spotify en Netflix in Nederland inmiddels.

En streaming is echt niet dé oplossing (ook al zullen veel mensen denken dat ik dat zo zie), maar onderdeel van de mix. Voor hen die het op die manier willen. Dat bewijst bijvoorbeeld Oyster (die streaming e-books aanbiedt in de VS), die nu een e-bookwinkel zijn begonnen.

De meeste stappen zijn reeds ingezet door uitgevers en retailers (betere prijzen, keuze in devices). Hopelijk volgen er snel meer smaken (streaming) en bedenken auteurs en uitgevers zich voor wat betreft de terugtrekkende bewegingen in het beschikbaar maken van hun titels als e-book. En laten we dan hopen dat het er eind dit jaar en de jaren daarna eindelijk de versnelling ingezet gaat worden!