1 nov 2012

Wat is een auteur? - de lange versie


Hoe een van mijn kortste blogs (bijna) het meest gelezen werd. Ruim 2,5 jaar geleden schreef ik hier een korte gedachtegang op. Nog zoekende naar een stijl (mijn blog bestond pas een paar maanden), slingerende ik een onderwerp de wereld in die blijkbaar meer mensen bezighoudt, maar tegelijkertijd zoveel vragen opriep, dat meer toelichting welkom was. Daarom hierbij een langere versie van deze gedachtegang: wat is een auteur?

Een 100% waterdicht antwoord kun je hier niet op geven, simpelweg omdat de meningen over een aantal invalshoeken waarschijnlijk verdeeld zouden kunnen zijn. Maar ik doe mijn best zo ver mogelijk te komen. En vul vooral aan waar er volgens jou iets ontbreekt!

Dus. Wat is een auteur? Dat begint bij mij een andere vraag: wanneer is iemand geen auteur? Wat mij betreft, maar dat ben ik misschien, ben je geen auteur als het boek dat je hebt geschreven (in welke vorm dan ook) bestaat uit een samenvoeging van eerder gepubliceerde werken (bijvoorbeeld blogposts), zonder daar verder iets mee of aan te doen. Dan ben je blogger, of samensteller, al kun je zelfs dat laatste betwisten, omdat het meer een kwestie is van alles kopiëren en plakken in één bestand.

Wanneer ben je dan wél een auteur? Wat mij betreft wanneer je je best hebt gedaan om iets te creëren dat er eerder nog niet was. En dat kan, zoals ik hierboven net noemde, best een samenstelling van blogposts zijn, als dat dan maar de basis is voor iets nieuws. Dus wanneer ze herschreven zijn, aan elkaar geschreven worden, geduid worden (in het huidige wereldbeeld) of wanneer ze slechts ter inspiratie dienen voor een geheel nieuw verhaal. Maar dus ook bij al het werk dat verder gaat dan dat. Oorspronkelijk werk.

Wat voor soorten auteurs heb je? En dan doel ik niet op de makkelijke versus de lastige auteur ;-). Als je het grofweg schetst, heb je een aantal soorten auteurs: de wannabe auteur (die ik eerder schaarde onder de noemer ‘dan ben je geen auteur’), de co-auteur (iemand die samen met een of meer anderen een boek schrijft), de ghostwriter (iemand die nergens genoemd wordt, maar eigenlijk al het werk heeft gedaan, vooral bij autobiografieën kom je dit tegen) en natuurlijk ‘gewoon’ de auteur, ofwel: de rest.

Die laatste is natuurlijk de lastigste om te beschrijven, want er is de laatste jaren nogal wat veranderd. Zo is de auteur van vroeger die van nu niet meer. De auteur van vroeger moest vooral goed kunnen schrijven, en hoefde verder eigenlijk niks te kunnen. De auteur van nu kan vaak meer dan dat. Dat hoeft nog steeds niet, maar is wel fijn. Een auteur met een groot eigen netwerk/bereik, een auteur die uit datzelfde netwerk interessante relaties aan kan dragen voor zijn eigen werk (of dat van een ander), waardoor er synergie optreedt tussen hem en de uitgever, en een auteur die meer met zijn verhaal doet dan alleen het boek. Voor de auteur van nu, is zijn boek dan ook vaak een veredeld visitekaartje. In de absoluut beste zin van het woord. Het opent namelijk deuren tot meer. Optredens, cursussen of lezingen, het claimen van een bepaald domein in de breedste zin van het woord of als basis voor meer (tv, film of theater).

En dat is dan de gewone auteur bij een gewone uitgever. Zoals ik dat zie dan. Maar dan heb je ook nog de auteur die dit alles nog een stap verder neemt. De auteur die het samen met de uitgeverij doet. Neem bijvoorbeeld Niels Aalberts (uit mijn eigen stal) en recentelijk Erwin Blom (bij een andere stal). Dus niet enkel meer schrijven, maar ook drukken, of marketing, of opmaak, of misschien wel iets anders, of juist een combinatie van een paar van de aspecten die komen kijken bij het tot stand laten komen van een boek. En als overtreffende trap heb je de auteur die het allemaal zelf doet. Wat eigenlijk niet alleen meer een auteur is, maar tegelijkertijd ook de uitgever. En daar waar vooraf vaak wordt gedacht: dat is cashen, want dan is 100% van de opbrengst voor mij. Wat ook zo is. Wordt wel vergeten wát daar dan allemaal bij komt kijken: schrijven, redigeren, corrigeren, opmaken, e-bookversie maken, marketing, verkoop, verzending en helpdesk spelen wanneer er problemen optreden. En bij dit alles hoort ook nog eens heel veel regelwerk, uitzoekwerk en een leercurve. Niet te onderschatten factoren wanneer je besluit het dan maar gewoon even zelf te gaan doen.

Maar welk soort auteur je ook bent, en wat er in de (nabije) toekomst ook allemaal verder verandert in de keten, de beste auteur is hij/zij die een eigen en oorspronkelijk verhaal op ‘papier’ weet te zetten.

8 opmerkingen:

  1. Ha Timo,

    Leuk artikel, maar je gaat er wel van uit dat alleen boekenschrijvers auteurs kunnen zijn.

    Volgens Wikipedia is dat anders: Een auteur (van het Latijnse auctor, schrijver) is de oorspronkelijke geestelijke eigenaar van een creatief werk. Meestal wordt er in het dagelijks spraakgebruik de schepper van een boek, bundel of artikel op het gebied van letterkunde, kunst, wetenschap of andere non-fictie mee bedoeld. De term wordt vaak synoniem gebruikt met schrijver of journalist. Maar ook heeft bijvoorbeeld elk muziekstuk een auteur: de componist of arrangeur.

    Volgens Wikipedia ben jij - als schrijver van blogartikelen - dus ook een auteur. :)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. als je scheppend schrijft ben je schrijver. ik zou liever schrijver willen zijn. ik ben auteur. (Een schrijver is iemand die een geschreven werk produceert zoals een boek, krantenartikel, script, poëzie of bladmuziek. Hoewel iedereen die iets schrijft zich een "schrijver" kan noemen, wordt de term in de praktijk vooral gebruikt voor mensen die literaire of wetenschappelijke teksten publiceren... -- wikipedia.)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooi gezegd Timo, duidelijke taal.
    Ben heel blij met jouw expertise.
    En ik ben druk bezig met huiswerk maken ;-)
    Blijf vooral schrijven!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @Karen Ik schrijf vanuit mijn expertise, en dat is het boekenvak. Vanuit die hoek beschrijf ik veranderingen en ontwikkelingen. Dus ja, dat is niet compleet. En ik waag me niet aan het claimen van wijsheid of expertise op andere vlakken dan het boekenvak.

    De opmerking over schrijver versus auteur zag ik op Twitter ook voorbij komen. Dat kan voor sommigen een erg gevoelige nuance zijn, waar ik me expres niet aan gewaagd heb. Dat is namelijk smaak. Wat mij betreft is dat hetzelfde. En in het boekenvak noemt men dat een auteur. Vandaar die woordkeuze.

    @Tom Dank!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ha Timo,

    Omdat je uit de tweets geen wijs kon vat ik ze even samen. Ik had een verkeerde Twitter handle gebruikt voor jou.

    Gisteren las ik een tweet van Cathelijne Esser, die ik retweette na jouw stuk te hebben gelezen:

    'RT @CathelijneEsser: En een schrijver noemt zichzelf geen auteur. RT @boezeman Blogpost: Wat is een auteur? -'

    Na wat heen en weer getweet ging het als volgt:

    Nee, ik maak een grap, ben het met je eens @CathelijneEsser @boekeman Een schrijver/uitgever die gaat bepalen wie zichzelf wel en niet...

    mag noemen is als een kunstenaar die gaat bepalen wie wel en niet kunst maakt @CathelijneEsser @boekeman

    Allemaal onzin. Je bent schrijver en dan schrijf je waar je zin in hebt. In de krant of een boek of een blog. @CathelijneEsser @boekeman

    De onderliggende eis van originaliteit is ook een tikje ondoordacht. Alsof schrijvers nooit iets hergebruiken @CathelijneEsser @boekeman

    En uiteindelijk is het allemaal niet zo belangrijk.. toch?

    Groet!



    BeantwoordenVerwijderen
  6. @Kitty dank! Als je mijn blog goed gelezen zou hebben, staat er wel het een en ander over hergebruiken. Ook door hergebruik kun je iets nieuws, en dus oorspronkelijks, creëren. Ook hier draait het om toegevoegde waarde. En wat ik hierboven als antwoord al schreef, het gaat mij niet om een definitieverschil tussen schrijver en auteur, of het belang dat er al dan niet aan zou hangen.

    De reden dat ik dit schrijf, staat in de inleiding. En als alles allemaal niet belangrijk was, zou ik nergens iets over hoeven te schrijven. Wat volgens jou misschien ook zo is. Maar voor meer dan genoeg anderen is er wel behoefte aan uitleg, duiding of melding van nieuwe ontwikkelingen. En dus ook wat betreft dit onderwerp.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Interessante vraag en blog; en voor elke schrijver/auteur belangrijk om over na te denken. Wat wil ik, wat kan ik? Waar kan en wil ik de ondersteuning van een uitgever goed gebruiken en waar liggen juist mijn eigen sterke kanten?
    Of je nu schrijver of auteur bent ;-), als je je boek de wereld in wilt brengen heb je die antwoorden nodig om de voor jou beste keuze te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Het nieuwe boek van Guy Kawasaki APE, Author, Publisher and Entrepreneur geeft een goed beeld van de combinaties die je eigenlijk in je moet hebben als 'auteur'. Ik heb het nog niet uit (1/3 gelezen) maar tot nu toe is het een interessant boek met veel handige tips en tricks.

    BeantwoordenVerwijderen